| Internet, tum dunyayi kapsayan, 110 ulkeye dagilmis ve 2.000.000 dan fazla bilgisayari (host) birbirine baglayan yaklasik 5000 bilgisayar aginin toplamidir (Sekil-1). 1994 yili basinda yaklasik 12 milyon Internet kullanicisi bulunmaktadir. Internet genel bilgiye erisimi destekler ve elektronik posta (elektronik mail), konferans, bildiriler gibi konularda iletisim hizmetleri saglar. Butun bilgi ve servisler, Internet'i olusturan cesitli aglara dagitilmistir ve gecerli bir Internet adresi ve fiziksel baglantisi olan herhangi bir yerden ulasilabilir durumdadirlar. Kuruluslar Internet'e iki ana nedenden dolayi baglanmaktadirlar. Birincisi, Internet yararli bilgilere dunya capinda bir baglanabilirlik ve erisim saglar. Ikincisi, Internet'e baglanmak, kuruluslara ozel bir genis bolge agi kurmaktan daha ucuza mal olmaktadir. Amerika Birlesik Devletleri'nde Internet'in isletimi federal yonetimlerce vergi mukelleflerinin vergilerinden karsilanmaktadir. Internet'in kullanimi bir zamanlar arastirma, egitim ve devlet kuruluslarinin etkinlikleriyle sinirlandirildiysa da, son zamanlarda ticari kullanimi buyuk oranda artmistir. Bu gelismeler, bazi gozlemcileri Internet'in yakin gelecekte tamamiyla ozellestirilecegi yolunda spekulasyonlara itmektedir. Boyle bir durumda Internet kaynaklarina ulasim kullanim fiyatlarina gore belirlenebilecektir.
Tarihce
Internet'in ortaya cikisi Amerikan Federal Hukumeti Savunma Bakanligi'nin arastirma ve gelistirme kolu olan 'Savunma Ileri Duzey Arastirma Projeleri Kurumu'na (DARPA- Defence Advanced Research Project Agency) dayanir.1969'da cesitli bilgisayar bilimleri ve askeri arastirma projelerini desteklemek icin Savunma Bakanligi ARPANET adinda Paket Anahtarlamali Ag'i olusturmaya basladi. Bu ag, ABD'deki universite ve arastirma kuruluslarinin degisik tipteki bilgisayarlarini da icererek buyudu. 1973 yilinda, ag icin bir protokol seti gelistirmek amaciyla Stanford Universitesi'nde - daha sonra BBN'in ve University College, London'in da dahil oldugu - bir internetworking projesi baslatildi. 1978'e kadar 'Iletim Kontrol Protokolu’nun (TCP - Transmission Control Protocol) dort uyarlamasi gelistirildi ve denendi. 1980'de bu kume sabitlesti ve ARPANET'e bagli bilgisayarlar arasindaki iletisimi kolaylastirdi. 1983'te tum ARPANET kullanicilari Iletim Kontrol Protokolu/Internet Protokolu (TCP/IP Transmission Control Protocol/Internet Protocol) olarak bilinen yeni protokole gecis yaptilar. O yil TCP/IP, ARPANET'i de iceren Savunma Bakanligi Internet'inde kullanilmak uzere standartlastirildi. ARPANET 1990 Haziranin’da kullanimdan kaldirildi. Yerini ABD, Avrupa, Japonya ve Pasifik ulkelerinde ticari ve hukumet isletimindeki omurgalar (backbone) aldi. ARPANET'in kaldirilmasina ragmen, TCP/IP protokolu kulanilmaya devam etti ve gelisti.
Standartlar
TCP/IP protokol kumesinde yaklasik 100 protokol bulunur. Bir cogu, IP datagramlarinin alt katman protokollerine nasil tasinacagini gosterir. Setteki anahtar protokollar Iletim Kontrol Protokolu (TCP), Internet Protokolu (IP) ve Kullanici Datagram Protokolu’dur (UDP- User Datagram Protocol). Uygulama servisleri icinde uc temel protokol bulunmaktadir: Bunlar virtual terminal hizmeti veren TELNET protokolu, Dosya Aktarma Protokolu (FTP File Transfer Protocol) ve Basit Posta Aktarma Protokolu’dur (SMTP-Simple Mail Transfer Protocol). Ag yonetimi ise Basit Ag Yonetim Protokol’unce (SNMP-Simple Network Management Protocol) saglanmaktadir.
TCP/IP basindan beri Yerel Ag baglantisi (LAN-Local Area Network), Yerel ve Genis Bolge Aglari (LAN-WAN) baglantisi, bilgisayar agi yonetimi, ve bilgi servisi saglanmasi gibi yeni ortaya cikan konulara da hitap etmektedir. Protokol kumesi akla gelebilecek her tip bilgisayara destek vermektedir. TCP/IP`nin kaynak kodu genel ortamda bulunup, kullanimi tesvik edilmektedir. Ag yonetimi acisindan SNMP, Internet'i olusturan TCP/IP tabanli aglarin yonetiminde de-fakto standart durumundadir. SNMP istemci/sunucu (client/server) mimarisini kullanarak cesitli ag aygitlarini isletmekte ve denetlemektedir. 1988'de kullanilmaya basladigindan beri SNMP oylesine basarili olmustur ki bir cok ticari ag isletmeni kendi ozel Internet'leri uzerindeki cesitli Yerel Bolge Ag elemanlari icin SNMP'yi kullanmaya baslamislardir. Pek cok endustri cozumleyicisi ise SNMP'nin yaygin kullanimini, OSI-tabanli ag yonetim sistemlerinin yavas ilerleme nedeni olarak gormektedir.
Isletmen ve Servis Saglayici Kuruluslar
Son zamanlara kadar Amerika'da Internet'e erismenin en kolay yolu ya bir universitenin ya da bir devlet kurulusunun semsiyesi altinda gerceklesebiliyordu. Kullanicilar, ucretsiz veya kucuk bir bedel karsiliginda anlasma yaparak, bir adres elde edip Internet'e baglanabiliyorlardi. Internet'in agirliginin arastirma ve devlet projelerinden daha genis ilgi alanlarina kaymasiyla beraber ag isletmenleri ve servis saglayicilari da ticari erisim de dahil olmak uzere Internet servislerini sunmaya basladilar.
Ornegin, IBM, MCI Communications Corp. ve Merit Network Inc.'in olusturdugu Gelismis Aglar ve Servisler (ANS, Advanced Network and Services) adindaki bir konsorsiyum, NSFNET omurgasi araciligi ile Internet'e baglanmayi da iceren cesitli hizmetler sunmaktadir. ABD'deki Internet uzerindeki ana omurga olan NSFNET, Ulusal Bilim Vakfi (National Science Foundation) tarafindan kurulmustur. NSFNET'e bir gecityoluyla (gateway) baglanmak isteyen bolgesel ve devlet aglari, universitelerin veri tabanlarina erismek isteyen bilgi saglayicilari ve firmalar ANS'nin musterileri arasinda yer alir.
Turkiye’de TR-NET (Turkiye Internet Calisma Grubu) TUBITAK ve ODTU’deki merkezlerinden Internet servisini tum Turkiye ye vermektedir.
|
